Actividade de positivo: O motín de Esquilache

1) Narración dos feitos:

                                        O FRACASO ILUSTRADO

Un dos ministros do rei Carlos III gaña a aversión do pobo polo seu intento de europeizar costumes de vestimenta e erradicar as "cencerradas" os viúvos.

A expulsión do marqués siciliano, ministro de Facenda e Guerra reafirma a desventura das reformas iustradas en España.

Esquilache tratara de impor algunhas tradicións e iniciativas modernizadoras. Entre estas, atópanse un intento de eliminar o costume de ridiculizar públicamente a viúvos en proceso de tomar unhas segundas nupcias, este feito frecuente constituía  un descenso da natalidade repercutindo así no crecemento demográfico, cada vez máis retronegativo, da poboación. O pobo español acatou esta medida de bo pasar, non obstante, en determinados puntos xeográficos da Península queda constancia da continuidade destas prácticas.

Un mes atrás propúxose modificar os cánones de vestimenta para seguir así o modelo francés, de calzón corto e perruca empolvada. Esta idea opoñíase ós tradicionais sombreiros de ás anchas e ás capas longas. Esquilache respaldou os seus principios en evitar a delincuencia nas rúas de Madrid argumentando que algúns cidadáns agochaban armas prohibidas baixo o seu atuendo,non obstante,este dato concedido ós medios de comunicación non convenceu á cidadanía e dous días despois do anuncio oficial, saíu a pé de rúa para manifestarse.

Despois de varias semanas de disturbios e altercados, algúns afíns a Esquilache comezaron a cortar as prendas e complementos dos viandantes. O pobo español decidiu exiliar a este ministro. A súa maxestade Carlos III, fixo a súa aparición no propio balcón da Real Residencia para comprometerse cos seus súbditos e lograr así a suspensión das reformas ilustradas.

2) Referencias aos protagonistas e ao context o histórico:

Carlos III: Monarca español coñecido cos pseudónimos de "o Político" ou "o Mellor Alcalde de Madrid" gobernou desde 1759-1788. É un exemplo de depotismo ilustrado, rodeouse de ministros; Esquilache, Aranda, Campomanes, Floridablanca, Wall e Grimaldi.

Marqués de Esquilache: Diplomático e político siciliano a cargo do rei Carlos III en Nápoles e España. En 1759 converteuse en ministro de Facenda e en 1763, de Guerra. Gañou a hostilidade do pobo polas súas medidas modernizadoras e pola súa orixe de nacemento, xa que a sociedade española non acollía ós estranxeiros.

O motín de Esquilache tivo lugar do 23 ó 26 de marzo de 1766. Foi a consecuencia da subida dos prezos de produtos básicos como o pan e o intento de impoñer regras de atavío. O Domingo de Ramos (4 de marzo) dous cidadáns vestidos indebidamente cruzaron a Praza de Antón Martín, varios soldados pedíronlles explicacións cando un dos rebeldes alentou a un numeroso grupo de 2,000 persoas aproximadamente a manifestarse na Praza Maior, houbo insultos e violencia que causou diversos desperfectos na capital. Atribuíronse estas revoltas ós xesuítas.

3) Ilustracións:

       

4) Referencias a outras medidas reformistas e a outros ministros de Carlos III:

No texto menciónase a medida das cencerradas nupciais, bromas de mal gusto contra viúvos que desexaban casar de novo e que en moitos casos, era a ridiculización do home e incluso a cancelación do compromiso.

Ministros de Carlos III:

Aranda

Campomanes

Wall

Floridablanca

Grimaldi

5) Webgrafía

Empreguei a  seguinte páxina web:files.biblioalhendin.webnode.es/.../Eslava%20Galan,%20Juan%20- %20Historia%20de para consultar o capítulo 68 páxina 132 de "La Historia de España" por Eslava Galán e estraín do pdf case toda a información das preguntas 1,2 e 4. Ademais, consultei datos nos seguintes enlaces: https://es.wikipedia.org/wiki/Carlos_III_de_España e https://es.wikipedia.org/wiki/Marqués_de_Esquilache para completar a información sobre ambos personaxes. Para contrastar estes datos e engadir matices á pregunta 2 accedín a dúas webs :

http://www.biografiasyvidas.com/biografia/c/carlos_iii.html   e http://paseandohistoria.blogspot.com.es/2010/05/el-motin-de-esquilache.html

Tarefa integrada UD 1 (BORRADOR)

DECRETOS DE NOVA PLANTA

1) Definición completa e exemplos:

Os Decretos de Nova Planta consisten nunha medida política aplicada á Coroa de Aragón que eliminaba os seus privilexios e como consecuencia, axudaba a centralizar a administración do país. Este suceso tivo como motivación a falta de apoio na Guerra de Sucesión a Filipe V por parte de Cataluña, Aragón, Valencia e Baleares; este feito propiciou a abolición das leis propias como reino e o sometemento ás Cortes de Castela. A publicación do mesmo tivo lugar de 1707-1716, concretamente estas foron as datas por rexión:

-O 29 de Xuño de 1707 tiveron lugar os Decretos de Aragón e Valencia, tendo lugar a suspensión de todo o sistema lexislativo e institucional de ambos reinados.

-O 3 de Abril de 1711 dictouse o segundo que asignaba a Aragón unha nova planta da Audiencia de Zaragoza e polo tanto, establécese a administración en lingua castelá.

-En Mallorca tivo lugar o 28 de novembro de 1715, caracterizouse por un ton conciliador e complacente.

-Por último, o cuarto Decreto tivo como escenario Cataluña e aprobouse o 16 de enero de 1716, aboliu as Cortes e o Consello do Cento, sustitui o vicerei por un capitán xeral e propiciou o castelán en lugar do latín.

Non obstante, este último territorio seguiu mantendo a exención de quintas. Por outra banda, disolvéronse os órganos de gobernos, algunhas poboacións contaban coa representación nas Cortes de Castela a excepción de Navarra que por favor do rei, mantivo a súa autonomía neste ámbito ata 1814.

Webgrafía:

http://afaicgeografia.blogspot.com.es/2011/11/decretos-de-nueva-planta.html ------ Exemplos e definición

https://es.wikipedia.org/wiki/Decretos_de_Nueva_Planta -------Cronoloxía, cando sucedeu?

http://losojosdehipatia.com.es/cultura/historia/los-decretos-de-nueva-planta-y-la-centralizacion-borbonica/ ------ Como aconteceu, explicación dos feitos

http://thesocialsciencepost.com/es/2016/05/3909/ ------Contraste dos datos

2) Texto e comentario do mesmo:

“Considerando haber perdido los reinos de Aragón y Valencia y todos sus habitantes por la rebelión que cometieron, faltando enteramente así al juramento de fidelidad que me hicieron como a su legítimo Rey y Señor, todos los fueros, privilegios, exenciones y libertades que gozaban y que con tan liberal mano se les habían concedido, sí por mi como por los señores reyes mis predecesores, en esta monarquía se añade ahora la del derecho de conquista (…) y considerando también que uno de los principales tributos de la soberanía es la imposición y derogación de las leyes (…) He juzgado por conveniente, sí por esto como por mi deseo de reducir todos mis reinos a la uniformidad de unas mismas leyes, usos, costumbres y tribunales, gobernándose igualmente por las leyes de Castilla, tan loables y plausibles en todo el universo, abolir y derogar enteramente (…) todos los referidos fueros y privilegios, prácticas y costumbres hasta aquí observadas en los referidos reinos de Aragón y Valencia, siendo mi voluntad que éstos se reduzcan a las leyes de Castilla (…) 

Buen Retiro, a 29 de junio de 1707” 

Ideas principais:

-Reinos de Aragón e Valencia perden os seus fueros, exencións e liberdades dos que gozaban.

-Estes privilexios foran concedidos polos predecesores de Filipe V.

-O rei ten o poder de aprobar e derrogar leis.

-Pola rebelión da Coroa de Aragón, o monarca ten o dereito de conquista.

-Estes reinos pasan a estar baixo a influencia da Coroa de Castela.

Natureza do texto: Xurídica-política

Tipo de fonte: Primaria, está redactada por Filipe V

Cronoloxía e localización espacial: Decreto de Aragón de Valencia (29 de Xuño de 1707) e está situado nos Jardines del Buen Retiro (Madrid, España)

Contexto histórico: Na Guerra de Sucesión Española (1701-1714) interviñeron dous bandos, por un lado o arquiduque Carlos de Habsburgo (descendente dos Austrias) e Filipe de Anjou, Francia e España apoiaron a este último que finalmente ascendeu ó trono. Porén, aínda que a Coroa de Aragón mantivo como candidato ó descendente dos Borbóns, en 1705 decidiu respaldar a Carlos de Austria. 

Unha vez coroado, Filipe V considerou este feito como unha traición e redactou os Decretos de Nova Planta co fin de abolir os privilexios e exencións que os monarcas anteriores lles otorgaran ós dominios aragoneses. Así pois, o texto recolle un fragmento dun dos documentos impostos por este rei,

Autoría: O texto foi promulgado por Filipe V, neto do rei Luís XIV de Francia, na súa calidade de rei de España. 

Destinatario: Reinos de Aragón e Valencia.

Tema (relación coa definición): Disolución das Cortes en Aragón e Valencia con motivo da unificación administrativa e a uniformidade de leis e costumbres baixo a autoridade de Castela promulgada por Filipe V, rei de España.

https://luisprofehistoria.files.wordpress.com/2010/11/comentario-de-texto-decretos-de-nueva-planta1.pdf

Actividade de positivo UD 1: The Mission

"The Mission" é un filme inglés dirixido por Rolland Joffée datada do ano 1986. Esta é unha reseña sobre a película:

1) Contexto histórico (onde e cando suceden os feitos?)

A acción transcorre nunha xungla tropical próxima ás cataratas de Iguazú, Paraguay. Sitúase en dous escenarios diferentes; nos poboacións guaraníes por enriba do río Paraná (San Miguel e San Carlos) e na capital, Asunción.

Realmente, a rodaxe tivo lugar en Cartaxena de Indias onde se intentou crear a ambientación da Hispanoamérica do século XVIII.  Históricamente, os acontecementos teñen lugar en 1756 na fronteira entre Brasil e Paraguay.

2) Narración dunha escena que faga referencia ó tráfico/trata de escravos:

Do minuto 1:24 ata o 1:30 pódese apreciar un claro exemplo de tráfico de indíxenas. Primeiro aparecen os guaraníes na selva sendo atrapados por enormes redes atadas ás árbores, os que logran escapar chegan ata o Pai Gabriel e advírtenlle da ameaza antes de que Rodrigo Mendoza sexa descuberto observándoos. Entre os dous protagonistas estabécese un crúo diálogo no que o xesuíta recrimínalle que "cazan máis alá das cataratas". Posteriormente, cambia a paraxe e vese como chegan os escravos ó campamento español atados de mans e pernas, algúns montados a cabalo e outros arrastrados a pé, unha muller protexe rápidamente a dúas nenas que berran de terror e o capitán saúda antes de entregalos.

3) Narración dunha escena que represente a expulsión dos Xesuítas:

Desde 1:25:02 ata 1:26:46 (película completa) represéntase a invasión dun dos centros xesuítas, estes visten con hábitos brancos. Os colonizadores irrumpen nunha edificación relixiosa e empuxan con violencia ós nativos, acorralan a un home con túnica marrón (un sacrdote) e sacrifican ós crentes. Tamén é subliñable a imaxe dos bebés no chan reclutados mentres un rapaz é encarado cun arma.

4) Narración dunha escena que reflicta o impacto colonial sobre a poboación indíxena:

Do minuto 53:00 ó 57:54 pode verse reflexada a imposición colonial. Un neno guaraní canta ante os seus protectores da fundación de San Carlos, os colonizadores e o enviado do Papa. Entón, Don Cabeza búrlase do rapaz asegurando que é unha criatura animal sen alma nin humanidade algunha, violentamente manipúlao e asegura que non merece ningunha proba de cristiandade nin a catolización xa que non son iguais que eles. Á protesta do Pai Gabriel ante o Cardenal asegura que non existe escravitude algunha no territorio español a diferenza dos métodos portugueses e que non vai tolerar un comportamento de desafío dun xesuíta.

5) O mellor da película foi...

Para min, " A Misión" narra sen dúbida unha historia real e dura, mostra ata que punto chegou o mundo occidental para conquistar e minusvalorar ós "indios". Non obstante, tamén dá a coñecer outra perspectiva máis alentadora como é a evanxelización da poboación nativa. 

A miña escena favorita coincide coa redención de Rodrigo Mendoza (Robert de Niro), despois de meses facendo penitencia pola morte do seu irmán é liberado polos guaraníes da súa carga física (arrastraba unha enorme roca nas súas labores cotiás) e emocional (a culpa). Paréceme moi emotivo xa que el fora un dos soldados de alto rango e capturara a moitos dos indíxenas pero estes permítenlle vivir e acéptano na súa casa. Máis tarde altérnanse algúns retazos da adaptación de Mendoza ós costumes relixiosos, como le e cura un pé a unha muller ferida, axuda nas plantacións ou cociña para dous irmáns da orde.

Creo que este exemplo afirma unha vez máis o seguinte "é máis xeitoso dar que recibir".

6)Enlaces e comentario das fontes consultadas:

http://revista.drclas.harvard.edu/book/guaraníes-y-jesuitas-en-la-imaginación-histórica-moderna

http://www.clasicofilm.com/2015/10/la-mision-1986-hd_19.html

http://portal.educ.ar/debates/eid/lengua/publicaciones/del-dolor-tambien-se-aprende-la-mision.php

http://www.educacion.gob.es/exterior/centros/stgermain/es/biblioteca/mision.pdf

Consultei en Internet algúns datos da película e concretamente, tiven en conta catro páxinas web como base para o comentario. Considero que son fiables xa que a información aparece contrastada e coincide, os datos están extraídos de documentos redactados por docentes, periodistas... e a disparidade na orixe das mesmas (por exemplo unha das webs é un blog adicado só a reseñas de películas e outro é un pdf dun centro educativo).

Onde ver a película (versión orixinal): http://fmovies.to/film/the-mission.7jwyj